“Şərq-Qərb” Bakı Beynəlxalq Kinofestivalı  Azərbaycan Knematoqrafçılar İttifaqı, MDB və Baltikyanı ölkələrin Kinematoqrafçılar İttifaqı Konfederasiyasının dəstəyi ilə “Azərbaycanda Dünya Kinosunun 100 illiyi Fondu” tərəfindən 1996-cı ildə təsis olunub. Festivalın ümumi ideologiyası iki mədəniyyətin – Şərq və Qərbin qarşılıqlı zənginləşməsinə xidmət edir.

Festivalın keçirilmə yeri kimi Azərbaycan və onun paytaxtı Bakının seçilməsi təsadüfi deyil. Avropa və Asiyanın Böyük Qafqaz dağ silsiləsi ilə kəsişən sərhədi Azərbaycandan keçir. Çindən Mərkəzi Avropaya kimi uzanan Böyük İpək yolu Şərq və Qərbi birləşdirərək buradan keçir. Qədimdən Azərbaycan müxtəlif mədəniyyətlərin kəsişdiyi mərkəz olub, Şərq və Qərb sivilizasiyası, müxtəlif milliyyətlər, dinlər, ənənələr və mədəniyyətlər Bakıda sülh içində yaşayıb, bir-birini zənginləşdiriblər. “Şərq-Qərb” kinofestivalının əsas vəzifəsi isə bu tendensiyanı qorumaq və artırmaq olub.

İlk beynəlxalq “Şərq-Qərb festivalı 1996-cı ilin oktyabrında keçirildi və o zamandan da Bakının mədəni prosesinin ayrılmaz hissəsi oldu. Eyni zamanda festival bütün postsovet məkanında böyük və əhəmiyyətli mədəni tədbirlərdən biri kimi avtoritet qazandı.

Bakı Beyəlxalq “Şərq-Qərb” festivalı böyük miqyaslı rejissorları, kino dramaturqarı, aktyorları, prodüserləri, kinoşünasları, kinosənaye rəhbərlərini, sənətşünasları və jurnalistləri əlaqələndirdi. “Şərq-Qərb” əsl kino peşəkarları üçün böyük bir disskusiya meydanına çevrildi, peşəkarlar bu festivalda qlobal miqyasda kinematoqrafiyanın müasir vəziyyətini,  inkişafını, perspektiv və tendensiyalarını müzakirə etmək, araşdırmalar aparmaq imkanı qazandılar.

Müzakirələr kuluarlarda olduğu kimi, kiniofestivalın seminarlarında və dəyirmi masalarında da aparılırdı. Festival çərçivəsində “Postsovet məkanı: Kinematoqrafiya və həyat”mövzusunda dəyirmi masa keçirildi ki, bu masada MDB və Baltikyanı ölkələrin 90-cı illərdəki kino problemləri müzakirə olundu.

Müxtəlif illərdə dəyirmi masalarda aşağıdakı mövzularda disskusiyalar aparıldı:

“Sevgi üçbucağı: bu gün və sabah” (qadın və kişi problemi), “Azərbaycan kinosu son on ildə”, “Mədəniyyət kontekstində kino” (milli, Şərq və Qərb kinematoqrafiyasının vəziyyəti), “Şərq-Qərb” – müasir kinoprosesin problemləri” ,”Yeni reallıq: Kinematoqrafiya 2001-ci ilin 11 sentyabrından sonra”, “Qlobal dünyanın çağırışı və milli düşüncənin sterotipləri”, “Avroasiya ölkələrində gender siyasəti: sənədli kinonun şahidliyi ilə”, “Qlobal dünyanın çağırışı: XXI əsrin əvvəlində milli kinematoqrafiya”, “Avropada nümayiş üçün azbüdcəli filmlərin prodüserlə təmin olnması”, “MDB və Baltikyanı ölkələrdə müştərək kinoistehsalın hüquqi və təşkilati problemləri”, “Azərbaycanda yeni sənədli kino” və s.

Əgər festivalda təmsil olunan filmlərin coğrafiyasını izləsək, görərik ki, müxtəlif mədəniyyətləri birləşdirmək və inkişaf etdirmək missiyası ilə  öz adını tamamilə doğruldur. Bu vaxtadək Bakı Beynəlxalq “Şərq-Qərb” festivalının iştirakçısı olmuş ölkələr Azərbaycan, Gürcüstan, Qazaxıstan, Tacikistan, Qırğızıstan, Türkmənistan, Özbəkistan, Rusiya, Latviya, Litva, Estoniya, Türkiyə, İran, Misir, Mərakeş, Bolqarıstan, Macarıstan, Çexiya, Polşa, Serbiya, Almaniya, Fransa, Çin və ABŞ-dır.

Festivalın proqramına nüfuzlu festivallarda mükafat qazanmış, uğurlu festival taleyi olan filmlər qatılmışlar. Festivalda əsas hədəf əyləncəli kinoya deyil, alternativ kinoya idi. “Şərq-Qərb”in təşkilatçıları filmlərin seçimində istənilən kinofestivalın əsas missiyasını əsas götürmüşdü: böyük bir axından yalnız layiqli, humanist ismarıcı olan filmlər seçilirdi. Kinofilmlər tamaşaçıya çatdıracaq mesaj verməli idilər: bu, insanın kosmopolit mövqeyi, humanizm və tolerantlıq hisslərinin tərbiyəsi ideyası idi.

“Şərq-Qərb” II əsrin sonu, XXI əsrin əvvəlində mədəni-sosial prosesin daha bir indikatoru oldu. Kinofestival nəinki tamaşaçının kinoya cəlb olunmasını, kinematoqrafçıların yeni forma axtarışlarına motivasiyasını təmin etdi, həm də qloballaşma prosesinin identifikasiyasında, beynəlxalq əməkdaşlığın inkişafında və ən vacibi mədəni irsin formalaşmasında böyük rol oynadı.  “Şərq-Qərb”də təqdim olunan filmlər həmişəlik kino tarixində qaldılar.