Ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri bəyanat qəbul ediblər

Ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri Fransada Xurşidbanu Natəvanın heykəlinə qarşı aşağılayıcı münasibəti pisləyən bəyanat qəbul ediblər.

XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının əsas simalarından olan, ölkəmizin ictimai əlaqələrinin mədəni yüksəlişinə və həyatına mühüm töhfələr vermiş Xurşidbanu Natəvan islami dəyərlərin daşıyıcısı kimi tanınırdı.

Onun, ölkəmizin mədəniyyət mərkəzi olan Şuşada ədəbi məclislərə rəhbərlik etməsi, 1858-ci ildə məşhur fransız yazıçısı Aleksandr Düma ilə tanışlığı sayəsində iki ölkə ararsında olan dostluq münasibətlərinin yaranmasında rolu və A.Dümanın “Qafqaza səyahət” kitabında Natəvanın fəaliyyətindən bəhs etməsi, Azərbaycanın təbliği demək idi.

2017-ci ildə Azərbaycanın İsmayıllı və Fransanın Evian-le-Ben şəhərləri arasında imzalanmış dostluq və əməkdaşlıq xartiyası çərçivəsində Evian-le-Ben şəhərinin Leman gölü sahilində “Azərbaycan parkı”, “Dostluq” bulağı və XIX əsr Azərbaycan şairəsi Xurşidbanu Natəvanın heykəlinin də açılış mərasimi olmuşdu.

Son günlərdə, X.Natəvanın heykəlinə qarşı vandalizm aktı törədilib və üzərinə qırmızı boya atılıb. Hazırda heykəlin mühafizəsi məqsədilə üzərinə qoruyucu örtük sarılıb.

Çox təəssüflər olsun ki, Fransanın son zamanlar kəskin şəkildə güclənən antiazərbaycan siyasəti artıq mədəniyyət və incəsənət sahəsinə də keçməyə başlayıb. Fransanın “Le Messager” nəşrinin məlumatına görə, 2023-cü il dekabrın 18-də müxalifət nümayəndələri bələdiyyə şurasından, şəhərdə bu parkın adı çəkilən bütün lövhələrin rəsmən götürülməsini tələb ediblər. Hələ ki, məsələ ilə bağlı nə rəsmi Paris, nə də mədəni irsin mühafizəsinə cavabdehlik daşıyan və Fransanın ev sahibliyi etdiyi UNESCO reaksiya verməyib.

Ancaq, Azərbaycanın ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri bu məsələyə biganə qalmadı, Fransada Xurşidbanu Natəvanın heykəlinə qarşı aşağılayıcı münasibəti pisləyən bəyanat qəbul etdilər.

Bəyanatda deyilir:

“Biz, Azərbaycanın ədəbiyyat, mədəniyyət, incəsənət və elm xadimləri, vətəndaş cəmiyyəti təmsilçiləri olaraq, Yelisey Sarayının sifarişilə Fransanın Evian-Le Ben şəhərində Xurşidbanu Natəvanın heykəlinə qarşı nümayiş etdirilən rəftarı qəbuledilməz sayırıq, abidənin üzərinin bağlanmasını Azərbaycan mədəniyyətinin təhqir edilməsi kimi dəyərləndiririk.

Xurşidbanu Natəvan bütün Şərqdə və İslam dünyasında görkəmli şairə, rəssam, maarifçi və xeyriyyəçi, qadın azadlığı, qadın hüquqları uğrunda mübariz kimi tanınır, onun əsərləri Azərbaycanda dövlət varidatı elan olunub. Görkəmli fransız yazıçısı Aleksandr Dümanın da əsərlərində bəhs etdiyi Natəvan eyni zamanda Azərbaycan və Fransa xalqları arasında dostluğun tərənnümçüsü kimi tanınır.

Evian-Le Ben şəhərində baş vermiş rəzalət Fransa hakimiyyətində azərbaycanafobiya, türkofobiya, islamafobiyanın hansı həddə çatdığını əyani şəkildə göstərir. Ədəbiyyatın, incəsənətin, mədəniyyətin çirkin siyasi oyunbazlığa alət edilməsini kəskin şəkildə pisləyirik.

Natəvan Şuşa şəhərinin əsasını qoyan Pənahəli xanın nəticəsidir, Xan qızının bütün həyat və fəaliyyəti doğma Şuşa ilə sıx bağlıdır. O, daim Şuşa şəhərinin abadlığı və ictimai-mədəni mühitinin inkişafı üçün çalışıb, humanist təbiəti, nəcibliyi, mərhəməti ilə şöhrət qazanıb.

Vaxtilə Natəvanın Şuşada büstü ucaldılmışdı, həmin abidə Azərbaycan mədəniyyətinin böyük şəxsiyyətləri Üzeyir Hacıbəyli, Bülbülün büstləri kimi 1992-ci ildə Ermənistan tərəfindən güllələndi və material kimi xaricdə satışa çıxarıldı. Bu gün hər 3 büst Şuşada – doğma torpağındadır.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu milli irsi, tarixi ədaləti bərpa etdi. Natəvanın Ağdamda ermənilər tərəfindən dağıdılmış qəbirüstü abidəsi də abadlaşdırıldı.

Bu gün Natəvanın Şuşada ucaldılan büstü, Ağdamda bərpa edilmiş qəbirüstü abidəsi Azərbaycan xalqının tarixi Zəfərinin təntənəsini nümayiş etdirir.

Onların dağıdılması, talan edilməsi artıq tarixin arxivinə qovuşmuş ATƏT-in Minsk qrupuna həmsədr ölkə kimi bütün işğal dövründə Fransanın gözləri qarşısında baş verib.

Vaxtilə Natəvanın ailə mülkü olan Xankəndi də indi azaddır.

Göründüyü kimi, bu gün Natəvan obrazı həm də yeni çalarlar qazanaraq, özündə Şuşa zəfərini, Xankəndi qələbəsini təcəssüm etdirir.

Ona görə də Fransada məhz Natəvanın abidəsinə qarşı olan bu iyrənc hərəkətlər təsadüfi görünmür. Fransa hakimiyyəti siyasi hikkəsini Natəvanın Evian-Le-Ben şəhərindəki heykəlindən çıxmaqla, hansı səviyyəyə endiyinin fərqinə varmalıdır. Bu, Fransanın siyasi tarixinə qara ləkə kimi düşəcək.

2020-ci il Vətən müharibəsi dövründə Azərbaycan Fransa tərəfindən davamlı şəkildə iftiralarla üzləşdi. Bu gün də bütün beynəlxalq platformalarda Fransa hakimiyyəti Azərbaycana qarşı hücuma keçib. Biz yaxşı başa düşürük ki, bu, Azərbaycanın işğalçı Ermənistan üzərində qazandığı tarixi Zəfərin qisasıdır. Yelisey Sarayından buna son qoyulmasını tələb edirik.

Fransa hakimiyyətini Natəvanın heykəli ilə əlaqədar rüsvayçılığı aradan qaldırmağa, həmin parkda yerləşdirilmiş lövhədə silinmiş “Azərbaycan Bağı” sözlərini yerinə qaytarmağa çağırırıq.

Biz Fransanın Azərbaycandakı səfirinə indiyədək getməkdən imtina etdiyi Şuşada Natəvanın abidəsini ziyarət etməyə mənəvi borcu olduğunu xatırladırıq.

Yelisey Sarayı Azərbaycan bədii fikrinin və mədəniyyətinin görkəmli xadiminə qarşı bu hərəkətlər, azərbaycanlı diplomatların, jurnalistlərin Fransadan çıxarması əvəzinə, Parisdəki Azərbaycan Səfirliyinə edilmiş hücumu araşdırmalı, günahkarları cəzalandırmalıdır.

Bu, bütün Azərbaycan ictimaiyyətinin gözləntisi və tələbidir”.

Bəyanatı imzalayanlar aşağıdakılardır:

Anar – Xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri;
Fərhad Xəlilov – Xalq rəssamı, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının sədri;
Rəşad Məcid – Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri;
Rasim Balayev – Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri;
Çingiz Abdullayev – Xalq yazıçısı;
Sabir Rüstəmxanlı – Xalq şairi;
Nəriman Həsənzadə – Xalq şairi;
Ramiz Rövşən – Xalq şairi;
Mövlud Süleymanlı – Xalq yazıçısı;
İlgar Fəhmi – Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi;
Səlim Babullaoğlu – Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi;
Elçin Hüseynbəyli – Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi;
Fuad Məmmədov – “Simurq” Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının rəhbəri;
Bəyimxanım Verdiyeva – Xan Şuşinski Fondunun sədri;
Nəsiman Yaqublu – “Tarix və Mətbuat Araşdırmalarına Dəstək” İctimai Birliyinin sədri
Mübariz Əsgərov – “Obyektiv” Milli Dəyərlərin Təbliğinə Dəstək İctimai Birliyinin sədri;
Şəhla Nağıyeva – “Sönməz Məşəl” Mədəni Əlaqələr İctimai Birliyinin sədri;
Nuriyyə Hüseynova – Dünya Musiqi Xəzinəsinin İncisi – Muğam İctimai Birliyinin sədri.

aki.az